Çekmeceli ve Sabit Panoların Avantajları / Dezavantajları

Çekmeceli Tip Panoların Enerji Çözümlerindeki Rolü

Enerjiye duyulan ihtiyaç, dünyadaki teknolojik gelişmelere paralel olarak artış göstermektedir. Süreç, bundan sonra da bu şekilde devam edecektir. Enerji ihtiyacında görünen ve görülecek bu artışların yaratacağı sıkıntılı ortamın aşılabilmesi için günümüzde birçok önlem alınmaya çalışılmaktadır. Daha fazla enerji üretilmesi, dün olduğu gibi bugün de enerji talep artışının çözümünde ilk sıralarda yer alacaktır. Fakat en önemli gelişim, enerji kalitesini maksimum seviyeye çıkarabilmek olacaktır. Şu anda yapılan yatırımların büyük bölümü de bu doğrultuda ilerlemektedir.

Enerji kalitesi, elektrik enerjisinin üretimden tüketimine kadar olan tüm evrelerde (iletim ve dağıtım dahil) varlığının sürekliliği, frekansın ve gerilimlerin anma değerlerinde sabit olması ve gerilim/akım dalga şekillerinin saf sinüs dalga şekilleri olması şeklinde tanımlanabilir.

Tanımdaki gibi bir enerji kalitesi elde etmek kolay değildir. Çünkü, enerjinin üretildiği noktadan tüketileceği noktaya kadar ki yolculuğunda bir çok etken bu kaliteyi bozmaktadır. Yinede enerji kalitesinin artırılması için oluşturulacak sistemlerle enerjinin üreticiden tüketiciye kadarki yolculuğunda önüne çıkan olumsuz etkenlerden minimum seviyede etkilenerek en yüksek verime ulaşılmaya çalışılır.

Yazıda, bu sistemlerden enerjinin tüketicilere dağıtıldığı alçak gerilim dağıtım panoları başlığı altında yer alan çekmeceli tip pano ile ilgili genel bilgilendirmede bulunulacaktır.

Çekmeceli tip panolar, gelişen pano sektöründe enerji kalitesine duyulan ihtiyacın artmasıyla birlikte oluşturulmuş bir enerji dağıtım ve anahtarlama çözümüdür. Türkiye’deki geçmişi çok da eski olmayan çekmeceli tip panoların önemi, sağladığı avantajların yavaş yavaş anlaşılmaya başlamasıyla birlikte artmaya başlamıştır. Çekmeceli tip panoların kazandırmış olduğu ekonomik ve teknik farklılıklar, ürünü enerji kalitesine önem veren birçok sektördeki dev tesislerin enerji dağıtımının olmazsa olmazı haline getirmiştir.

Çalışmanın ilerleyen bölümlerinde özellikleri konusunda bilgiler verilecek çekmeceli tip panoların tamamı, GVD Mühendislik çalışanları tarafından uluslararası standartlar doğrultusunda dizayn edilmiş; karkas, ekipman ve montajı yine şirket çalışanlarınca yapılan esnek yapısı ile birlikte tüm proje ve ihtiyaçlara cevap verebilen bir sistem çözümüdür.

630 Amper’e Kadar Tam Çekmeceli Teknoloji

• Çekmeceli sistem teknolojisi, motor kontrol merkezlerinde özellikle arızaların proses durdurulmadan giderilmesini gerektiren endüstrilerde (örn. kimya sanayi veya su arıtma tesislerinde) çok sayıda avantajlar sunmaktadır.
• Çekmece modülleri, kolaylıkla takılıp çıkarılabilir. Klasik bağlantı sistemindeki kablolama çekmeceli sistemde kullanılmaz. Hem görsel hem de pratik açıdan kullanıcı dostudur.
• Yüksek güvenlik sağlayan anahtarlama sistemine sahiptir. Herhangi bir kısa devre oluşması durumunda dahi kontrol kontaklarıyla 630 A’e kadar anahtarlama yapılabilir.
• Çekmece modülleri, sistemin kapatılmasına gerek duyulmadan hızlı bir şekilde değiştirilebilir veya eklenebilir.
• Kontak modüllerinde enerji iletimi, giydirmesiz kontaklarla yapılır.
• Takılı durumdaki tam çekmeceli modüller; çalıştırma, test ve açık devre pozisyonlarında kilitlenebilir.
• Emniyet kilidi mekanizmalarıyla yanlış kullanıma karşı korunmuştur.
• Standart konfigürasyonlarda 3 veya 4 kutuplu, 125 A, 315 A, 630 A seçenekli çekmece modülleri mevcuttur.
• Kompakt modüllere göre daha ekonomik ve etkili çözüm sunabilmektedir.

Anahtarlama Prensibinin Avantajları

Kontak modülünün teknik prensibi, klasik bağlantı yönteminden farklı olarak anahtarlamadır. Anahtarlama prensibinde fişli bağlantıdaki gibi malzemenin yıpranması söz konusu değildir ve bu da sistemin en önemli avantajlarının temelini oluşturur. MCC, çalışma pozisyonundayken kontak modülü, sahada uzatması yapılabilen kontrol bağlantısı aracılığıyla, saha dağıtım barasından kablo çıkışlarına iletimi sağlar. Açık devre pozisyonundayken anahtarlama kontakları ve kontrol kontakları geri çekilir. Böylece çekmece modülü donanım kompartımanından çıkarılabilir.

Anahtarlama Kilidi (Switch Lock)

Kontrol kabini kapısı kapalıyken çalışma, test ve açık devre pozisyonları sadece switch lock (anahtar kolu) yardımıyla değiştirilebilir.

Kontak Modülü Ana İletimi (Main Contact of the Contact Module)

Takılı pozisyonda, yüksüz elektrik bağlantısı switch lock’un aktifleştirilmesiyle kurulur. Bütün gerekli çalışma pozisyonları ve kilitler bu kontak aparatı yardımıyla gerçekleştirilir.

Kontrol Bağlantısı (Control Plug)

Kontrol bağlantısı, istenildiğinde uzatılabilir. Böylece, sadece kontrole olan bağlantı sağlanır. Ana kontaklar, bu durumda açıktır (bağlı değil pozisyonu).

İletim Modülü (Contact Module)

Her bir çekmeceli modül, bir iletim modülü ile donatılmıştır. Tam çekmeceli modül kontak modülün yan taraflarındaki raylarda hareket eder. Takılı pozisyonda anahtarlayıcı kontaklar, saha dağıtım barası ve kablo terminali modüllerine temas edebilir. Ana kontaklar sarımlı ve ark hatalarını önlemek için gövde iletkenleri olmadan tasarlanmıştır.

Hatalı Kullanım Emniyeti

Sisteme emniyet kilidi dahil edilerek hatalı kullanımı sonucu oluşabilecek arızalar önlenmiştir. Ana kesici ile kontak modülünün hareketli ucu arasında mekanik kilitleme vardır. Böylece, kontak modülü sadece yüksüz durumda anahtarlama yapabilir. Kontak modülü iletim halindeyken çekmecenin açılmasına imkan tanınmaz.

Güvenlik

• Çekmeceler, çekmece çıkış ve kitleme mekanizmasını düzenleyen uluslararası standart IEC 60439-1 ile uyumlu olacak şekilde oluşturulmuştur.
• Bağlantı mekanizması, çekmecenin aşağıda verilen konumlarda (4 adet) bulunabilmesini sağlamak üzere tasarlanmıştır. Panonun koruma sınıfı, tüm konumlarda sağlanır (devrede, test, devreden çıkarılmış ve çekmece çıkarılmış). Bu 4 konumda kapalı kalabilen bir kapı ile gerçekleştirilir.

1- Devrede: Güç ve yardımcı donanım devrelerinin tümü bağlıdır.

1. Devre kesici kapalı (on konumu) olduğu sürece bir güvenlik sistemi kapının açılmasını engeller. Kilitleme mekanizması, kapı kolunu ve devre kesicideki çalışma şaftını bağlar.

2- Test konumu: Güç devreleri bağlı değildir (yük tarafı ve şebeke tarafı); yardımcı donanım devreleri bağlı kalır. Bu konum, yardımcı donanım devrelerini kontrol etmek için kullanılabilir.

3- Devreden çıkarılmış konumu: Tüm devrelerin bağlantıları kesilmiştir.

4- Çekmece çıkarılmış: Çekmece yerinde değil.

Akıllı Tasarım

• Saha dağıtım barası ekipman ve kablo bölmelerinin arasındaki sistem duvarına yerleştirilmiştir. İletkenlerin ayrı ayrı tam yalıtımı sayesinde, modül ekleme imkanı ve geliştirilmiş ark hata koruması elde edilmiştir.
• Kapaklar, saha dağıtım ve kablo terminalinin iletim yüzeylerini sadece çekmece takılı durumdayken serbest bırakır. IP20 koruma seviyesindedir.
• Proje ihtiyaçlarına göre tam çekmeceli modüller, her ölçü ve fonksiyonda kombine edilebilmekte ve çalışma sırasında bile modifiye edilebilmektedir.

Teknik Detaylar

• Saha dağıtım bus barası arc arızası korumasız olarak donanım ve kablo bölmelerinin arasına entegre edilir. İç bölümlendirilmesine bağlı olarak (Form 4’e kadar) yüksek seviyede kişi ve iş emniyeti sağlanmıştır.
• Kablo girişinin kablo terminal bölmesine girişi yukarıdan ve aşağıdan mümkündür.
• Boşluklar ve modüller, DIN43660’a göre 25 mm ızgara temelinde tasarlanmıştır (25mm= 1 modül).
• Standart modüller, 75 mm yükseklik gruplarında (3 ünite). 3/6/9/12 ünite. Donanım bölmesi için tercih edilen genişlik 600 mm’dir.
• Sistem IEC 60439-1’a göre 50 kA 1 sn tip teste sahiptir.
• Motor yükleri için istenilen tüm güvenlik ve kontrol ekipmanları, kolaylıkla çekmece modülüne akuple edilebilir ve istenilen parametreler çekmece modülü üzerinden yardımcı donanımlar sayesinde izlenebilir.